Suriye’de Baas rejiminin yıkılmasının akabinde, 8 Aralık’ta misyona gelen yeni idare, 13 yıl süren acımasız savaşın akabinde ülkeyi tekrar inşa etme ve ‘yozlaşmış ekonomik sistemi sona erdirme’ kelamı vermişti.

Suudi Arabistan merkezli Al Arabia‘nın haberine nazaran, cihatçı Heyet Tahrir Şam’ın (HTŞ) denetimindeki yeni Şam idaresi, Esad ile temaslı büyük iş insanlarının geniş ticari faaliyetlerini incelemek üzere bir kurul kurdu.

Haberde yer alan savlara nazaran, bu iş insanlarından biri de Al Arabiya tarafından ‘Türk vatandaşı olduğu öne sürülen’ Samir Foz. Başkası ise tıpkı Foz üzere geçmişte Esad’a yakın olan ve geçmişte uyuşturucu kaçakçılığı ile suçlanan Muhammed Hamşo. Her iki ismin de ‘Suriye’deki savaştan rant sağlama’ suçlamasıyla, ABD’nin yaptırım listesinde olduğu biliniyor.

Suriye Ticaret Bakanı Maher Halil Hasan ve Suriye Yatırım Kurumu Lideri Ayman Hamaviye, Esad rejimiyle irtibatlı kimi iş insanlarıyla irtibatta olduklarını doğruladı, lakin isim ya da ayrıntı paylaşmadı.

Suriye Ticaret Bakanı Maher Halil Hasan

MİLYAR DOLARLIK İMPARATORLUK

Al Arabiya’ya nazaran, yeni idarenin Esad idaresiyle irtibatlı güçlü şirketlere karşı nasıl bir tavır sergileyeceği şimdi tam olarak netlik kazanmış değil.

Ancak bu yaklaşım, iktisadın geleceğini şekillendirmede değerli bir rol oynayacak. Çünkü yeni idare, Washington ve müttefiklerini, yaptırımları kaldırmaya ikna etme uğraşı veriyor.

HTŞ’nin denetimindeki yeni hükümet bu kapsamda, devrik liderin müttefiklerine ilişkin milyarlarca dolarlık para trafiğini incelemeye başladı. Reuters’in haberine nazaran, bu süreçte birtakım iş insanlarıyla görüşmeler yapıldı.

Suriye Merkez Bankası’ndan sızan yazışmalara nazaran, Şam’ın denetim altına alınmasından birkaç gün sonra yeni hükümet, Esad ile irtibatlı şirketlerin ve bireylerin mal varlıklarını ve banka hesaplarının dondurulması talimatını verdi.

Daha sonra bu talimat, bilhassa ABD’nin yaptırım listesinde yer alan isimleri kapsayacak biçimde genişletildi.

FOZ VE HAMŞO’NUN ŞAM’A DÖNÜŞÜ

Biri HTŞ yetkilisi ve hususa yakın iki Suriyeli kaynağa nazaran, Samir Foz ve Muhammed Hamşo, Ocak ayında yurt dışından Suriye’ye döndü ve HTŞ’nin Şam’daki önde gelen isimleriyle bir ortaya geldi.

Üç kaynak, halk ortasında eski rejimle olan yakın bağları nedeniyle reaksiyon çeken bu iki iş beşerinin, yeni idareye takviye olma kelamı verdiğini öne sürdü. Öte yandan, Foz’un Türk vatandaşı olduğu ve görüşmelerin akabinde Şam’dan ayrıldığı tez edildi.

Hükümetin kurduğu kurulun yapısı ve üyeleri ile kelam konusu şahıslarla yapılan görüşmeler kamuya açıklanmadı.

Samir Foz ve Muhammed Hamşo

SAMİR FOZ KİMDİR?

Arap basınından derlenen bilgilere nazaran, Foz ailesinin faaliyetleri, 1980’lerin sonunda Lazkiye‘de inşaat, gayrimenkul ve gıda dallarında başladı. Lakin daha sonra faaliyet alanları genişletilerek şeker rafinasyonu, ticaret, nakliyat, medya ve turizm üzere çeşitli kesimlere yayıldı.

2019 yılında ABD Hazine Bakanlığı‘na bağlı Yabancı Varlıklar Denetim Ofisi (OFAC), Samir Foz ve irtibatlı 16 kişi ile kuruluşa, Esad rejimi ile olan alakaları nedeniyle, ‘Suriye’deki savaştan çıkar sağladıkları’ gerekçesiyle yaptırım uyguladı.

Yeni kurulun kurulmasının akabinde, Foz’un uzun yıllardır iş ortağı olan Halidun Zubi, Foz’un Suriye yetkilileriyle görüşmeler gerçekleştirdiğini doğruladı.

Şam’ın merkezinde, Foz Grubu’nun çoğunluk payına sahip olduğu Four Seasons Oteli’nin lobisinden konuşan Zubi, “Foz, yeni idareyle iş birliğine açık olduğunu ve Suriye halkı ile yeni devlete her türlü dayanağı vermeye hazır olduğunu iletti” dedi.

MUHAMMED HAMŞO KİMDİR?

Hamşo, Suriye’nin önde gelen ekonomik figürlerinden biri. Baas iktidarı periyodunda Şam Ticaret Odası Genel Sekreterliği de dahil olmak üzere birçok kıymetli durumda bulunduğu bilinmekte.

Ayrıca Suriye Ticaret Odaları Federasyonu Genel Sekreterliği vazifesini yürüttüğü, milletvekilliği yaptığı ve birçok şirketin sahibi olduğu da açık kaynaklarda yer alan bilgiler ortasında.

Hamşo birebir vakitte, Suriye ordusunun Dördüncü Tümen Kumandanı ve Beşar Esad’ın kardeşi Yetenekli Esad’ın ekonomik ortağı olarak tanınıyor. Tümeni finanse ettiği ve askeri faaliyetlerini desteklediği savları bulunuyor. Hamşo’nun ekonomik imparatorluğu, telekomünikasyon, gayrimenkul, medya ve ticaret üzere geniş bir yelpazeyi kapsıyor.

Kendisine ‘uyuşturucu ticareti yapmak’ üzere önemli suçlamalar yönelten ABD ve Avrupa Birliği (AB), Hamşo’yu 2011 yılından itibaren yaptırım listesine aldı.