Birleşmiş Milletlerin (BM) Suriye’deki kabahatleri araştıran Memleketler arası Tarafsız ve Bağımsız Suriye Mekanizması (IIIM) Başkanı Robert Petit, Suriye’de EsAd rejiminin devrilmesi sonucu yaşananlar ve hesap verebilirliğin sağlanması sürecine ait AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

Suriye’deki süreksiz hükümetin EsAd devrinde işlenen kabahatlerle ilgili delillerin saklanması gerektiğinin farkında olduğunu belirten Petit, tüm sivil toplum aktörlerinin hesap verebilirlik istediğini, rejim ve müttefikleri tarafından işlenen kabahatlerin hesabını vermesini umduklarını söyledi.

Petit, “Uluslararası toplumun Suriye’nin geleceğinin bir modülü olarak ‘geçiş devri adaletinden’ bahsettiğini gördük. Münasebetiyle hesap verebilirlik bunun, bu sürecin çok büyük bir kesimidir. En kısa müddette bunda bir rol oynayabilmeyi umuyoruz” dedi.

Esad rejimi devrindeki kabahatlerin delillerinin bulunduğu alanlara yahut direkt ispatlara erişemediklerini aktaran Petit, bunun için süreksiz hükümetten müsaade almaları gerektiğini kaydetti.

“SURİYE’YE GELİP ÇALIŞMAMIZA MÜSAADE VERMELERİNİ BEKLİYORUZ”

Petit, “21 Aralık’ta bu müsaadesi almak için başvurduk. Süreksiz hükümetin yetkililerden hala Suriye’ye gelip çalışmamıza müsaade vermelerini bekliyoruz. Onlarla etkileşimlerimiz ve diyaloglarımız devam ediyor. Umutluyuz. Başından beri anlayışlı olduklarını gördük ve bu müsaadesi alacağımızı umuyoruz. Müsaadesi aldığımızda, çok süratli bir halde konuşlanacağız ve umarım geçiş adaletine yardımcı olabilmek için Suriye’de istikrarlı, uzun vadeli bir varlığımız olur” diye konuştu.

Geçici hükümet yetkililerinin bu cürümlerin kanıtlarını saklamanın ehemmiyetinin şuurunda olduğunu vurgulayan Petit, yeni idarenin Adalet Bakanlığının birkaç hafta evvel kanıtları alan şahıslardan ve kuruluşlardan bunları geri getirmelerini isteyen bir kararname çıkarmasının hayli değerli olduğuna işaret etti.

Petit, “Adalet Bakanlığı, özellikle ulusal veya memleketler arası yargı süreçlerinde kullanılacak olması münasebetiyle bu kanıtları geri getirmeleri gerektiğini belirtti. Rejim düşmeden ve aktörleri kaçmadan evvel birçoğunun kanıtları yok ettiğini de biliyoruz. Yakılmış evrakların kesimlerini, parçalanmış sabit diskleri gördük. Açıkça bu kanıtların birçoklarını yok etme teşebbüsü oldu lakin hala çok fazla kanıt var. Süreksiz hükümetin yetkilileri, bu kanıtları müdafaaları gerektiğinin bilincindeler lakin bunun için çok sayıda aktörün gayret göstermesi gerekecek” tabirlerini kullandı.

Bu ispatların rejim periyodunda işlenen kabahatlere karşı kullanılmasını umduğunu belirten Petit, uzun yıllardır bu hataları işleyen bir rejime karşı en yeterli kanıtları seçerek bunları yargı sürecine taşımanın ehemmiyetini vurguladı.

Rejim devrindeki kabahatlerle ilgili nasıl bir adalet sürecinin işleyeceğine Suriyelilerin karar vermesinin ehemmiyetine işaret eden Petit, şunları kaydetti:

“Adaletin onlar için ne manaya geldiğine karar verecek olan Suriyeliler olmalı. Bu, Suriye liderliğindeki bir süreç olmalı. (Rejim periyodundaki kabahatlerin yargı süreci için) Kullanılabilecek farklı süreçler var: memleketler arası bir mahkeme, Memleketler arası Ceza Mahkemesi (UCM), karma bir mahkeme, harika duruşmalar ve ulusal mahkemeler üzere. Bunlara karar verildikten sonra milletlerarası toplumun yardımcı olabileceğini umuyorum. IIIM katiyetle yardımcı olabilir ve milletlerarası standartlara uygun yargı süreçlerini destekleyebilir.”

Suriye’nin, UCM’nin Roma Statüsü’ne taraf olmadığını hatırlatan Petit, UCM’nin yargı yetkisine sahip olabileceği, daha sonra kendi soruşturmalarını yürütebileceği ve sonunda suçlamalarda bulunabileceği yahut arama buyruğu çıkarılmasını isteyebileceği farklı yollar olduğunu söyledi.

Petit, “Esed’in, bu argümanlara bir halde yanıt vermesi gerekeceğini düşünüyorum. Uzun vakit alabilir lakin sahiden bir gün karşılık vermesi gerekeceğini umuyorum” halinde konuştu.