Hatay’daki izlenimlerimize ve görüşmelerimize devam ediyoruz. Zelzelenin üzerinden 2 yıl geçti. Yaşanan büyük felaketin yarattığı şok hissi geçtikçe yurttaşlar kendi ruh sağlıklarıyla keskin bir biçimde yüzleşiyor. Hatay’ın Samandağ ilçesinde yaşayan çift B.M ve M.M. sarsıntıya bir arada yakalanmışlar. “En büyük kaygım sarsıntı olduğu için akülü lambalarla merdiven ışıklandırmaları üzere tedbirler aldım, hatta herkesten habersiz zelzele durumunda süratli inme pratikleri yaptım” diyor B.M. Hatay’daki herkesin zelzele ihtimaline bu kadar yakın olduğunu bilirken bir kentin zelzeleye bu kadar hazırlıksız yakalanması düşündürücü.

STRES BOZUKLUĞU KAÇINILMAZ

“Biz şanslıydık, binamızdan bir an evvel çıkabildik” diyen M.M., “Oğlum sarsıntıda 3 yaşındaydı. Dehşet sineması üzere bir sahneyle konuttan çıkabildik. Oğlum, o gün üstündeki pijamayı sarsıntı pijaması olarak isimlendirdi. Bir daha giydirecek olduğumda ‘Deprem pijamasını giydirme anne’ dedi. Hâlâ odada yalnız uyuyamıyor. Geceleri ağlayarak uyanıyor” diyor. Sarsıntı bölgesine ait çalışmaları da olan Psikolog Ece Başak Karakaş, Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu’nun, kişinin fizyolojik yahut ruhsal varlığını tehdit eden bir travma sonrasında ortaya çıkan, travmatik olayın tekrar tekrar yaşanması, olayı hatırlatan uyaranlardan kaçınma ve artmış uyarılmışlık üzere özgül semptomlarla kendini gösteren bir ruhsal rahatsızlık olduğunu anımsatıyor.

GÜVEN HİSSİ SARSILDI

Küçük bir çocuğun kıyafeti sarsıntıyla tanımlaması ve kaçınılması da bu belirtilerden birisi olarak önümüzde duruyor. Zelzelenin çocuklarda temel itimat hissiyatı yarattığı çok açık. Karakaş, şu çarpıcı eki yapıyor mevzuya ait: “Çocuk bir canavardan korkuyorsa, anne babanın canavardan korkmayan yatıştırıcı sesiyle dehşetiyle baş edebilir. Zelzele bölgesindeki çocukların endişeleri hala anne babalarının da korkularıyken yatışma hissinden bahsetmek hayli güç.”

BAŞKA BİR SORUN: GEÇ YAS

Bölge beşerinin diğer bir sorunu ise “Geç yas” tepkisi göstermesi. Bulunduğu kaideler ve ailedeki konumu gereği acıyla yüzleşmeyi erteleme hali. Sarsıntıda Antakya’da kardeşini ve yeğenlerini yitiren Ç.M.S., “Acil müdahale periyodu bittikten sonra kendime yöneldim. Depresyonda olduğumu eşim fark etti. Aldığım dayanağın birinci 6 ayında birçok tanıya direnç gösterdim” kelamlarıyla her ailede neredeyse en az bir kişinin yaşadığı öteki bir periyot ve probleme dikkat çekiyor. Sarsıntı bölgesinde üç gün kalan birisi bile, bölge beşerinin her manada yeterli görünmesinin bile bir sıkıntıya işaret ettiğini anlaması güç değil. Bölgenin ekmek üzere, su üzere ruhsal takviyeye gereksinimi var. Zira bu gayret de bölge insanı için gereğince kuvvetli. Ve dayanak almadan bu uğraşta başarılı olması çok güç.