ABD Başkanı Donald Trump, seçim kampanyasında vaat ettiği Kanada, Meksika ve Çin’den yapılan dışalıma getirdiği vergi uygulamasıyla dünyada ticaret savaşlarının düğmesine bastı. Tarifelerin başta otomotiv ve güç olmak üzere birçok dalı etkilemesi ve fiyat artışlarına neden olması bekleniyor. Türkiye ile ABD ortasında Trump’ın birinci devrinde başlayan 100 milyar dolar ticaret hayalinin de akıbeti bilinmeyen. Kimi ekonomistler durumu Türkiye lehine olacağı halinde yorumlarken, birtakım ekonomistler ise Trump’ın baskıya dayalı iktisat siyasetlerinden Türkiye’nin de nasibini alacağını söylüyor.
Türkiye, ABD’li şirketler için değerli bir çekim merkezi. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) bilgilerine nazaran Türkiye’nin ABD’ye ihracatı 2024’te yılın 11 ayında geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 9,8 artarak 12.3 milyar dolara çıktı. Evvelki yılın birebir periyodunda ülkeye 11.2 milyar dolarlık dışsatım yapılmıştı. 2024 Ocak-Kasım periyodunda, ABD Türkiye’nin en fazla dışsatım yaptığı ikinci ülke olarak kayıtlara geçti. ABD’ye dışsatımda bilhassa sanayi bölümü öne çıktı. 2024’te yılın 11 ayında ABD’ye en fazla dışsatımı 1.4 milyar dolarla kimyevi hususlar ve mamulleri bölümü gerçekleştirdi. Bu bölümü, 1.1 milyar dolarla otomotiv sanayisi, 786.8 milyon dolarla hazır giysi ve konfeksiyon, 720.6 milyon dolarla halı, 703.2 milyon dolarla elektrik ve elektronik dalları takip etti.
TÜRKİYE ÖRNEK OLSUN
Ekonomist Prof. Dr. Emre Alkin, ABD’nin Çin ve Meksika’ya ekonomik, Kanada’ya ise siyasi manada bir ticaret rejimi uyguladığını vurguladı. Trump’ın bu politikayı sürdürdüğü takdirde ABD’de enflasyonu yükselteceğini ve ülkeyi zora sokacağını belirten Alkin, vergilerin Türkiye-ABD ticaretine tesirini ise şöyle kıymetlendirdi:
“Türkiye Cumhuriyeti 2014 yılından beri müdafaacı bir dış ticaret siyaseti uyguluyor ve ek gümrük vergileri koyuyor. Esasen ülkede yaşanan enflasyonun en büyük sebebi bu ek gümrük vergisi. Trump’ın yanlış yaptığını anlaması için dönüp Türkiye’deki dış ticaret rejimine bakması lazım. Uzun vakitten beri ABD’yle demir çelikte anti-damping sıkıntımız var. Gereğince eza çekiyoruz.”
‘GERÇEKÇİ DEĞİL’
Ekonomist Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu ise “Bazıları uygulanacak bu gümrük vergileri sayesinde Türkiye’nin önünün açılabileceğini sav ediyor. Bu çok mesnetsiz bir tez. Amerika kurallara bağlı global kapitalizmden vazgeçiyor. Güce baskıya dayalı ekonomik ilgiler kurmaya çalışıyor. ‘Türkiye’de bundan nasibini alacak. 100 milyar dolarlık ticari gaye yakalanacak’ formunda değerlendirmeleri gerçekçi bulmuyorum. Türkiye’nin sevinmesi için bir neden görünmüyor” dedi.
