Üniversitelere yönelik iktidar baskısı ve ekonomik kriz öğretim vazifelilerinin ömürlerinde önemli sıkıntılar yaşamasına neden oluyor. Bu problemler beraberinde akademideki istihdam konusunu da gündeme getiriyor.

Hem kamu hem vakıf üniversitelerindeki akademik takımlara yönelik taleplerin azaldığı tezler ortasında.

Yıldız Teknik Üniversitesi Öğretim üyesi Prof. Dr. Yavuz Erişen’in toplumsal medya hesabı üzerinden yapmış olduğu “Yıldız Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri, Eğitim Programları ve Öğretim doktora programımıza müracaatlar son birkaç yılda süratle düştü. Bu yarıyılda yalnızca 1 müracaat yapıldı, öbür bilim kollarında da durumlar misal. Görüştüğüm gençler bilimsel çalışma  yapmanın zorluğuna karşın, takım meseleleri ve akademisyenlerin ekonomik şartları nedeniyle doktora yapmak istemediklerini söylüyor. Bunun yakın gelecekte ülkemize çok önemli maliyetleri olacak” paylaşımı da mevzuyu gündeme getirdi.

Cumhuriyet kelam konusu argümanların art planını eğitimcilere sordu. Eğitimciler; ekonomik krizi, liyakatsiz atamaları ve cemaatleşme adımlarını kelam konusu tablonun nedenleri ortasında gösteriyor.   

ADRESE TESLİM KADRO  

Eğitim İş Yükseköğretim Şube Başkanı Şenol Güzel, şöyle konuştu:

“Gençler açısından doktora yapmanın hem vakit hem de maliyet açısından büyük yükü var. Öğrenciler doktora eğitimleri sonunda takım bulamıyor. Ulusal Eğitim Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurumu (YÖK) doktora öğrencilerini içine düştükleri bu çıkmazdan kurtarmak yerine onların hayatlarını daha da zorlaştıracak işlere adım atıyor. Öğrenciler bu durumlardan ötürü yurt dışında okumayı daha mantıklı buluyor” dedi. Takım alımlarında üniversitelerin tıpkı siyasi partiler üzere kendilerine uygun şahısları seçtiğini belirten Hoş “Doktora öğrencisi olmak isteyen bir sürü insan var. Adrese teslim bir takım düzenlemesi mevcut. Doktora olsun başka unvanlarda olsun bazen takım açarken kişinin ismini yazmadıkları kalıyor” sözlerini kullandı. Atamalardaki cemaatleşme sıkıntısına değinen Hoş şunları anlattı: Bakıyorsunuz A Üniversitesinde bu cemaat öteki bir üniversitede öbür bir cemaat. Bu cemaatler geldiklerinde kendi takımları ile geliyorlar. İnsanların yıllardır emekleriyle geldikleri yerlere bu bireyler bir günde geliyor. Takım alımı bu türlü olmazsa başvuracak pek çok öğrencimiz olacaktır. Kâfi ki şahsa nazaran takım açılmasın.” 

Güzel, akademisyenlerin özlük haklarının içler acısı olduğunu söyleyerek kendi mezun ettiği öğrencisinden daha az maaş alan öğretim vazifelilerinin olduğuna dikkat çekti.   

MAAŞ KİRAYA YETMİYOR

Eğitim Sen İstanbul 6 No’lu Üniversiteler Şubesi Başkanı Burak Çetiner ise şu tabirleri kullandı:

“Akademisyenlerin almış olduğu maaşlar kiralarına bile yetmiyor. Bilhassa mühendislik üzere özel kesimde çalışma imkanı olan kısımlarda doktora kontenjanları dolmuyor. Tanıdığı olan ya da siyasi ayağı olan bireylerle takımlar dolduruluyor üzere bir inanç da var. Bunun gerçeklik hissesi birtakım yerlerde çok önemli.”

Çetiner “Güvencesiz çalışma ortamı, akademisyenlerin iş garantisi olmaması da bir etken. Bir araştırma görevlisiyseniz atılma tehdidi ile çalışıyorsunuz. Siyasi iktidar kendi görüşünde olmayan akademisyenleri üniversite bünyesinde tutmak istemiyor” dedi. 

YOKSULLUK SONU ALTINDA BİLİM!

2022-2024 yılları ortasında araştırma vazifelisi sayısı yüzde 19 oranında azalış gösterdi. Akademik Dayanışma Platformu (ADAP) datalarına nazaran, son 10 yılda araştırma vazifelisi maaşları Türk-İş yoksulluk hududu üzerine hiç çıkmadı. 2022-2023’te profesör maaşları bir dönem yoksulluk sonunun altına düştü.

Türk-İş’in açıkladığı yoksulluk hududu 66 bin 976 TL’yken devlet üniversitelerinde vazife yapan araştırma vazifelileri 56 bin 794 TL, öğretim vazifelileri 57 bin 378 TL maaş aldı. Doktor öğretim üyesi maaşı 62 bin 738 olurken, doçent maaşı ise 69 bin 685 TL olarak belirlendi. Akademinin en üst düzeyi olan profesör maaşı ise, 86 bin 406 TL olarak görüldü.