Kurşunun insan sıhhatine ziyanları çağdaş devirde yaygın bir biçimde bilinse de, bu sorun binlerce yıl öncesine kadar uzanıyor. Antik Roma Dönemi’nde, maden işletmeleri ve kurşun eritme faaliyetleri nedeniyle atmosferik kurşun düzeylerinin çok yüksek olduğu tespit edildi.

BUZ ÇEKİRDEKLERİYLE GEÇMİŞİN İZLERİ

Araştırmacılar, Roma Dönemi’ne ilişkin kurşun kirliliği düzeylerini belirlemek için Kuzey Kutbu buz çekirdeklerini inceledi. 500 M.Ö. ile 600 M.S. ortasını kapsayan incelemeler, Avrupa atmosferindeki kurşun konsantrasyonunun Roma İmparatorluğu’nun yükseliş devrinde (Özellikle M.Ö. 15’ten sonra) çok yüksek düzeylere ulaştığını ortaya koydu. Bu periyottaki kirlilik düzeyleri, Orta Çağ’daki düzeylerle bile karşılaştırılabilir derecede yüksekti.

KURŞUN IQ DÜŞÜKLÜĞÜNE NEDEN OLDU

Modern epidemiyolojik bilgiler, kurşun maruziyetinin çocuklarda bilişsel gelişim üzerindeki tesirlerini ayrıntılandırıyor. Araştırmacılara nazaran, Antik Roma Dönemi’nde kurşun düzeyleri çocukların kanında ortalama 2,5-3 IQ puanlık bir düşüşe yol açacak kadar yüksekti. Bu düşüş, çağdaş periyotta kurşunlu akaryakıt kullanımının doruk yaptığı 1970’lerin sonundaki düşüşün yaklaşık üçte biri kadar, fakat çok daha kalıcıydı.

Araştırmacılar, kurşun maruziyetinin yalnızca bireylerin IQ düzeylerini değil, tıpkı vakitte genel sıhhat ve bağışıklık sistemlerini de etkilediğini belirtiyor. Antonin Salgını olarak bilinen ve Roma İmparatorluğu’nda 5-10 milyon insanı öldüren epidemi, uzun vadeli kurşun maruziyetinin zayıflattığı bir toplumda çok daha yıkıcı olmuş olabilir.