ABD’nin Hawaii adasında bulunan Kilauea Yanardağı‘nda 23 Aralık’tan bu yana volkanik hareketlilik sürüyor.

Hawaii Volkan Gözlemevi’nden yapılan açıklamaya nazaran Hawaii Yanardağlar Ulusal Parkı’nın içindeki yanardağın tepe kraterinde lokal saatle 10.16’da patlama meydana geldi.

Yanardağ bir defa daha metrelerce yüksekliğe lav püskürttü. 23 Aralık’tan bu yana meydana gelen 9. patlamanın ulusal park ile hudutlu olduğu, yakınlardaki bölgeler için tehdit oluşturmadığı aktarıldı.

2018’DE YAŞANAN BÜYÜK YIKIM

Öte yandan 1924 ile 1952 yılları ortasındaki sessiz periyot haricinde tertipli volkanik patlamaların meydana geldiği Kilauea Yanardağında 2018 yılında yaşanan ve yaklaşık 3 ay süren patlamalar 700’den fazla evi yok etmişti.

2018 Kilauea Yanardağı patlaması, Hawaii’de yakın tarihte yaşanan en kıymetli volkanik olaylardan biri olarak kayıtlara geçti. Hem adanın coğrafyasını hem de topluluklarını derinden etkileyen bu olay, 3 Mayıs’ta başlayarak Ağustos ayının başına kadar yaklaşık üç ay sürdü ve geniş çaplı yıkıma ve dönüşüme yol açtı.

YIKIMIN BOYUTLARI VE EKONOMİK ETKİLERİ

Patlama sırasında, 320 milyon metreküpten fazla lav yayıldı ve 35,5 kilometrekarelik bir alanı kapladı. Bilhassa Leilani Estates ve Kapoho Beach üzere bölgelerdeki mahalleler, denetimsiz lav akışları tarafından büsbütün yok edildi ve birçok yol kullanılamaz hale geldi.

Lavların okyanusa ulaşması, Hawaii’nin kıyı şeridine yaklaşık 875 dönümlük yeni bir kara alanı ekledi. Bu, yanardağın devasa gücünü hem etkileyici hem de hüzünlü bir halde hatırlatan bir görüntüydü.

İnsani kayıplar epey büyüktü. Binlerce insan tahliye edilmek zorunda kalırken, birçok kişi konutlarını ve eşyalarını lavlara kaptırdı. Kimi aileler için bu ziyan kalıcı oldu ve bir daha geri dönemedi.

Ekonomik olarak da bölge büyük bir darbe aldı; kayıplar 800 milyon doları aştı. Bilhassa Hawaii Volkanlar Ulusal Parkı’nın kapalı olduğu periyotta turizm önemli biçimde geriledi. Çevresel tesirler de değerliydi; lavların yaydığı kükürt dioksit üzere gazlar, vog (volkanik sis) oluşturarak hava kalitesini düşürdü ve sıhhat risklerini artırdı.

Ayrıca, lavların okyanusa giriş yaptığı alanlardaki deniz ekosistemi, aşırı ısınmış su ve volkanik materyal akışı nedeniyle süratle değişti.

PATLAMA ÖNCESİ SİSMİK HAREKETLİLİK

Sismik aktiviteler, patlama öncesinde ve sırasında kritik bir rol oynadı.

Patlama başlamadan haftalar evvel, magma hareketine işaret eden sarsıntılar artış göstermişti.

4 Mayıs’ta, birinci çatlakların açılmasından yalnızca bir gün sonra, 6,9 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Bu, 1975’ten bu yana Hawaii’de kaydedilen en büyük deprem olarak tarihe geçti.

Deprem, adada yaygın elektrik kesintilerine ve yapısal hasarlara neden oldu.

Patlama sırasında, ada günde yüzlerce küçük zelzele yaşadı.

Magmanın yer altındaki kaya katmanlarını zorlayarak ilerlemesi, Kilauea’nın doruğundaki kalderanın çökmesine yol açtı.

Hawaii Volkanlar Ulusal Parkı’nın kıymetli bir özelliği olan Halema‘uma‘u Krateri, bu süreçte değerli ölçüde büyüdü ve derinleşti.