Son yıllarda elektronik sigara kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte yeni bir sıhhat sorunu ortaya çıkmıştır: Evali sendromu. Bu durum, bilhassa gençler ortasında tanınan hale gelen elektronik sigara ve vaping aygıtlarının kullanımına bağlı olarak gelişen önemli bir akciğer hastalığıdır. Evali, “E-sigara yahut Vaping Eserlerine Bağlı Akciğer Hasarı” manasına gelen bir kısaltmadır. Pekala, nefes almayı güçleştiren bu sendrom nedir, nasıl tedavi edilir? İşte, evali sendromu ve belirtileri…
EVALI SENDROMU NEDİR?
Evali sendromu, elektronik sigara ve vaping aygıtlarının kullanımı sonucu akciğerlerde meydana gelen iltihaplanma ve hasar durumudur. 2019 yılında ABD’de yapılan araştırmalarla tanımlanan bu durum, önemli teneffüs sorunlarına ve hatta hayatı tehdit eden komplikasyonlara neden olabilir. Evali, vaping aygıtlarında kullanılan sıvıların içeriğinde bulunan ziyanlı kimyasallara karşı akciğerlerin verdiği reaksiyon sonucu gelişir.
EVALI SENDROMU NEDEN OLUR?
Evali sendromunun en önemli nedenleri, elektronik sigara sıvılarında bulunan birtakım ziyanlı unsurlardır.
1. Vitamin E asetat:
Elektronik sigara sıvılarında katkı hususu olarak kullanılan bu bileşen, akciğerlerde birikerek hasara yol açabilir.
2. Kimyasal katkılar:
Nikotin, THC (tetrahidrokannabinol) ve öteki katkı hususları teneffüs yollarında tahrişe neden olur.
3. Yetersiz kontrol:
Elektronik sigara sıvılarında kullanılan içeriklerin birçok gereğince denetlenmemekte ve ziyanlı kimyasallar içerebilmektedir.
4. Yanlış kullanım:
Sıvıların meskende hazırlanması yahut uygun olmayan aygıtların kullanımı, ziyanlı tesirleri artırabilir.
EVALI SENDROMUNUN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Evali sendromu belirtileri, öteki teneffüs yolu hastalıklarıyla karıştırılabilir. Fakat, vaping hikayesi olan bireylerde aşağıdaki semptomlar görüldüğünde, Evali sendromundan şüphelenilebilir:
1. Teneffüs sorunları:
Nefes darlığı, öksürük ve göğüs ağrısı en yaygın belirtilerdir.
2. Gastrointestinal semptomlar:
Bulantı, kusma ve ishal üzere sindirim sistemi problemleri.
3. Genel sıhhat şikayetleri:
Yüksek ateş, halsizlik, yorgunluk ve süratli kilo kaybı.
4. Röntgen bulguları:
Akciğerlerde opaklaşma ve inflamasyon görülmesi.
EVALI SENDROMU NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Evali sendromunun tedavisi, hastalığın şiddetine bağlı olarak değişebilir. İşte genel tedavi usulleri:
1. Hastaneye yatış
Semptomlar şiddetliyse, hasta hastaneye yatırılarak tedavi edilir. Ağır bakım gereksinimi olan hastalarda mekanik ventilasyon uygulanabilir.
2. Steroid tedavisi
Kortikosteroid ilaçlar, akciğerlerdeki iltihaplanmayı azaltmak için kullanılır. Bu tedavi ekseriyetle olumlu sonuç verir.
3. Destekleyici tedavi
Hastaların oksijen gereksinimini karşılamak için oksijen terapisi uygulanabilir. Ayrıyeten, sıvı kaybını önlemek için intravenöz sıvı takviyesi sağlanır.
4. Elektronik sigara kullanımının bırakılması
Tedavinin en değerli adımı, vaping aygıtlarının kullanımının büsbütün bırakılmasıdır. Sigara bırakma tedavileri ve danışmanlık takviyesi bu süreçte yardımcı olabilir.
5. Uzman takibi
Tedavi sonrası hastaların sistemli olarak bir göğüs hastalıkları uzmanı tarafından takip edilmesi değerlidir.
