Partnerinizin narsist olup olmadığını hiç düşündünüz mü? Daima kendini haklı gören, sizi manipüle eden ve empati yapmayan biriyle mi birliktesiniz? Narsistik Kişilik Bozukluğu (NKB), ilgilerde duygusal yıpranmaya neden olan önemli bir durumdur. Pekala, narsizm nasıl anlaşılır? Sebepleri nelerdir? Narsist biri ile nasıl çaba edilir?
NARSİSİZM NEDİR?
Narsisizm, kişinin kendini çok derecede beğenmesi, empati eksikliği yaşaması ve daima olarak hayranlık arayışı içinde olmasıyla karakterize edilen bir kişilik özelliğidir. Lakin, “Narsistik Kişilik Bozukluğu” (NKB), bu özelliklerin uç düzeylere ulaştığı, kişinin ilgilerini ve günlük ömrünü olumsuz etkileyen bir ruhsal rahatsızlıktır.
NARSİSTİK KİŞİLİK BOZUKLUĞU (NKB) BELİRTİLERİ NELERDİR?
Bir kişinin narsistik kişilik bozukluğuna sahip olup olmadığını anlamak için aşağıdaki belirtilere dikkat edebilirsiniz:
- Aşırı Kendini Önemseme: Kendisini üstün, özel yahut eşsiz görür. Oburlarının hislerini ve kanılarını küçümser.
- Empati Eksikliği: Diğerlerinin hislerini anlamakta ve onlara karşı hassaslık göstermekte zorlanır.
- Manipülasyon ve Denetim: Etrafındakileri yönlendirme, baskı yapma ve kendi çıkarları doğrultusunda kullanma eğilimindedir.
- Sürekli Onay ve Hayranlık Bekleme: Övgü almadığında öfkelenir yahut kendini makûs hisseder.
- Eleştiriye Çok Hassasiyet: Eleştirilmekten yahut yanılgı yapmaktan hoşlanmaz, savunmaya geçer yahut saldırganlaşır.
- Büyüklenmeci Fanteziler: Güç, muvaffakiyet, hoşluk yahut eksiksiz bir aşk üzere gerçekçi olmayan hayaller kurar.
- Kıskançlık ve Rekabetçilik: Oburlarının muvaffakiyetlerini küçümser yahut kıskanır, daima bir yarış içinde hisseder.
- Sorumluluk Almaktan Kaçınma: Yanılgı yaptığında cürmü diğerlerine atar, sorumluluk kabul etmez.
PARTNERİNİZİN NARSİST OLDUĞUNU NASIL ANLARSINIZ?
Bir narsist ile ilgi içinde olup olmadığınızı anlamak için şu soruları kendinize sorabilirsiniz:
Partneriniz ilginin başında sizi çok yüceltti fakat sonrasında küçümsemeye mi başladı?
Daima sizin yanılgılı olduğunuzu mu ima ediyor? (Gaslighting yapıyor mu?)
Sizi denetim etmeye, kararlarınıza müdahale etmeye mi çalışıyor?
Eleştirildiğinde çok reaksiyon mi veriyor?
Size karşı ilgisini yalnızca övgü ve hayranlık gösterdiğinizde mi sürdürüyor?
Münasebetiniz daima bir güç savaşı üzere mi hissettiriyor?
Hislerinizi ve gereksinimlerinizi önemsemiyor mu?
Bu sorulara sıkça “evet” karşılığı veriyorsanız, partnerinizde narsistik eğilimler olabilir.
BİR NARSİSTLE NASIL İRTİBAT KURMALISINIZ?
Narsist bir bireyle sağlıklı bir bağlantı kurmak sıkıntı olabilir, fakat birtakım stratejiler işleri kolaylaştırabilir:
Kendi Sonlarınızı Koyun: Narsistler çoklukla oburlarının hudutlarını ihlal eder. Net ve sağlam hudutlar koymalısınız.
Duygusal Reaksiyon Göstermemeye Çalışın: Onlar sizi manipüle etmek için duygusal reaksiyonlarınızı kullanabilir. Sakin ve aralıklı olun.
Gerçekçi Beklentilere Sahip Olun: Değişmelerini beklemek çoklukla hayal kırıklığı yaratır. Onları olduğu üzere kabul etmek yahut aralığınızı korumak daha sağlıklıdır.
Kendi Kıymetinizi Hatırlayın: Onların sizi küçümsemesi yahut suçlaması gerçekleri yansıtmaz.
Tartışmaya Girmeyin: Narsistler tartışmalarda üstün gelmek isterler. Haklı çıkmaya çalışmak yerine, gerektiğinde geri çekilin.
Destek Alın: Bir narsist ile yaşamak yahut bağ içinde olmak yorucu olabilir. Bir terapistten yahut güvendiğiniz insanlardan dayanak almak yararlı olacaktır.
NARSİSTİK KİŞİLİK BOZUKLUĞU NEDEN OLUR?
Genel olarak, erkeklerde narsistik kişilik bozukluğunun bayanlara oranla daha sık görüldüğü bilimsel araştırmalarla desteklenmiştir. Lakin bayanlarda da bilhassa “gizli narsizm” ismi verilen, dışarıdan daha az besbelli lakin manipülatif narsistik eğilimler gözlemlenebilir.
Aşırı övgü de çok yerme de çocukların dünyalarında büyük bir yıkıma neden olabilir. Bu bireyler kırılmaktan kaçındıkları için kendilerini yüceltme eğilimindedir. Endişeleri anlaşılamadığı için ilkel savunma düzenekleriyle korkularını azaltmaya çalışsalar da bu bazen yetersiz kalabilir. Çocuklarınızı daima rekabet içinde yetiştirmeniz, yersiz övgüyle büyütmeniz ya da yanılgılarını ağır tenkitlerle cezalandırmanız, çocuklarınızın erken yetişkinlik periyotlarında bu hastalığa yakalanmasına neden olabilir. Kaybetmelerine de yanılgı yapabilmelerine de fırsat tanıyın. Altından kalkamayacakları övgüler kullanmayın ki çocuğunuzda kendilik bedellerine karşı gerçekçi olmayan beklentileri oluşmasın. Unutmayın ki narsistik kişilik bozukluğu, çocukluk devrinde yaşadıkları bir reddedilmeye karşı savunma olarak gelişmiştir. Bu nedenle çocuklarınızı dinleyin ve problemlerine empatik yaklaşın.
