Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova, Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenski’nin nükleer silah elde etme konusundaki açıklamalarının “ciddi tasa kaynağı” olduğunu söyledi.

Zaharova, Zelenski’yi “kirli bomba” peşinde koşabilecek “hastalıklı hezeyanlara kapılmış bir manyak” olarak nitelendirdi.

Zaharova, “Zelenski’nin nükleer kapasiteye sahip olmak istediğine dair son açıklamaları, gezegeni hastalıklı hayallerinin bir objesi olarak gören bir manyak olduğunu ortaya koyuyor. Ayrıyeten nükleer santrallerin onun için barışçıl bir güç kaynağı değil, Kiev rejiminin şantaj için gereksinim duyduğu kirli bir silah olduğunu da kanıtlıyor” diye konuştu.

ZELENSKİ NE DEMİŞTİ?

Zelenski, İngiliz televizyon sunucusu Piers Morgan’a verdiği demeçte, ABD’nin Ukrayna’yı NATO’ya kabul etmeye hazır olmaması halinde, nükleer silahlar üzere alternatif bir güvenlik garantisi sağlaması gerektiğini öne sürdü.

Zelenski, “Ne çeşit bir takviye paketi, ne cins füzeler? Bize nükleer silah verecekler mi? O vakit bize nükleer silah versinler. Şunu yapalım: bize nükleer silahları iade edin; füze sistemleri verin; bir milyon kişilik bir orduyu finanse etmemize yardımcı olun; ya da birliklerinizi ülkemizin istikrar istediğimiz bölgelerinde konuşlandırın ki beşerler kendilerini inançta hissetsin” dedi.

Zelenski, Ukrayna’nın NATO üyeliğinin “yıllarca ya da on yıllarca” gecikebileceğini kabul ederek, Batı’nın, Rusya’yı caydırmak için Ukrayna’ya füzeler sağlayabileceğini lakin bunların Rus nükleer silahlarını durdurma kabiliyetinin “retorik bir soru” olduğunu savundu.

Zelenski’nin yorumları, Ukrayna’nın 1990’larda karşılığında sağlam güvenlik garantileri almadan nükleer silahlarından vazgeçme kararını eleştirmesinin akabinde geldi.

“PUTİN İLE KONUŞACAĞIZ”

Zelenski, Ukrayna’ya barış getirecek tek tahlilin bu olması halinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile müzakere masasına oturmaya hazır olduğunu söyledi.

Zelenski, Ukrayna’nın savaşın “sıcak aşamasını” sona erdirmeye hazır olduğunu ve Rusya ile müzakere etmeye istekli olmasının bir uzlaşmayı temsil ettiğini tabir etti.

Zelenski, “Putin ile konuşacağız. Putin ile konuşmak bile bir uzlaşmadır. Ukrayna vatandaşlarına barış getirebileceğimiz ve insan kaybetmeyeceğimiz tek tertip buysa, mutlaka bu sistemi tercih edeceğiz. Benim ona karşı tavrımın ne değeri var? Ona karşı nazik olmayacağım, onu bir düşman olarak görüyorum. Ve dürüst olmak gerekirse, onun da beni düşman olarak gördüğüne inanıyorum” dedi.

Zelenski, müzakere sürecinin Ukrayna, ABD, Avrupa Birliği ve Rusya’yı içermesi gerektiğini belirterek, Ukrayna’nın işgal altındaki topraklarını Rus toprağı olarak tanımaya istekli olmadığını söyledi.

BUDAPEŞTE MEMORANDUMU

Budapeşte Memorandumu, 5 Aralık 1994 tarihinde Macaristan’ın Budapeşte kentinde düzenlenen AGİT konferansında imzalayan taraflarca Belarus, Kazakistan ve Ukrayna’nın Nükleer Silahların Yayılmasını Tedbire Antlaşması’na iştirakiyle ilgili güvenlik garantileri sağlamak için imzalanan üç özdeş siyasi mutabakattır. Memorandum birinci olarak üç nükleer güç olan Rusya, ABD ve Birleşik Krallık tarafından imzalanırken öbür nükleer güçler olan Çin ve Fransa ise başka dokümanlarda biraz daha zayıf ferdî garantiler verdi.

Memorandum, Ukrayna, Beyaz Rusya ve Kazakistan’ın toprak bütünlüğüne yahut siyasi bağımsızlığına yönelik tehditlere yahut güç kullanımına karşı güvenlik teminatlar de içermekteydi. Sonuç olarak, 1994 ve 1996 yılları ortasında Beyaz Rusya, Kazakistan ve Ukrayna nükleer silahlarından vazgeçti.

Memorandumun birinci hususu, her imzacı ülkeyi AGİK Kesin Senedi unsurlarına uygun olarak, mevcut hudutlar içindeki bağımsızlığına ve egemenliğine hürmet göstermeyi yükümlü kılıyordu. Bu yükümlülüğe sahip ülkelerden biri olan Rusya, 2014 yılında Ukrayna’ın bir modülü olan Kırım’ı ilhak etti. 22 Şubat 2022 tarihinde de Ukrayna’nın tamamını işgale girişti.

UKRAYNA’NIN NÜKLEER SİLAH ÇIKIŞLARI

Ukrayna’nın nükleer çıkışları Rusya ile çatışmaların başlamasından öncesine dayanıyor. Zelenski, çatışmanın tırmanmasından günler evvel, Şubat 2022’de Münih Güvenlik Konferansı’nda yaptığı bir konuşmada Kiev’in atom silahı yapabileceğini öne sürmüştü.

İşgal, Ukrayna’nın caydırıcı bir öge olarak nükleer silah geliştirip geliştirmemesi gerektiği tartışmalarını tekrar alevlendirdi, lakin Kiev NATO üyeliğinin mümkün olan en âlâ güvenlik garantisi olduğunu savunuyor ve yeni bir nükleer cephanelik inşa etme planının olmadığını söylüyor.

Ukrayna şu anda üç nükleer güç santrali ve iki araştırma reaktörü işletiyor.

NATO’YA İŞTİRAK TARTIŞMALARI

Ukrayna, Rusya’nın 2022’deki geniş çaplı işgalinin başlangıcında NATO’ya katılmak için müracaatta bulundu fakat şimdi resmi bir davet almadı.

Geçen yıl müttefiklerin Kiev’in üyelik yolunun “geri döndürülemez” olduğuna dair verdikleri kelama karşın ABD, Almanya, Macaristan ve Slovakya üzere ülkeler Ukrayna’nın üyeliğine karşı çıkmaya devam ediyor.

ABD Başkanı Donald Trump bu yıl savaşı sona erdirmek için müzakereleri zorlarken, Rusya Ukrayna’nın NATO üyeliğinin büsbütün yasaklanmasının temel taleplerinden biri olduğunu belirtti.