Eş-Şera, Suudi Arabistan’dan sonra ikinci yurt dışı ziyaret olarak Türkiye’yi seçerek Ankara ile bağlantılara verdiği değeri gösteriyor.

İki ülke ortasında yapılacak en üst seviye temaslarda, Suriye’de yeni siyasi devrin şekillendirilmesi, güvenlik hususlarında yapılacak işbirliği üzere hususların ele alınması bekleniyor.

Eş-Şera’nın ziyareti İletişim Başkanı Fahrettin Altun tarafından açıklandı.

Erdoğan ve eş-Şera’nın Suriye’deki son gelişmeleri ele alacaklarını belirten Altun, ülkedeki ekonomik toparlanma, sürdürülebilir istikrar ve güvenliğin tesisi için iki ülke tarafından atılacak ortak adımların değerlendirileceğini kaydetti.

Görüşmelerde Suriye geçiş devri idaresine ve halkına Türkiye’nin sağlayabileceği takviyelerin ele alınacağını belirten Altun, “Suriye’nin özgürlüğüne kavuşması sonrası tekrar tesis edilen Türkiye-Suriye münasebetlerinin Sayın Ahmed Şara ve heyetinin ziyaretiyle güçleneceğine ve boyut kazanacağına inanıyoruz” sözlerini kullandı.

Heyet Tahrir eş-Şam (HTS) lideri olarak muhalif grupların 26 Kasım 2024’te başlattığı ve 8 Aralık 2024’te Beşar Esad’ın Suriye’den kaçmasıyla sonuçlanan saldırıyı yöneten eş-Şera, 29 Ocak’ta ülkenin geçiş dönemi Devlet Başkanı olarak atandı.

Eş-Şera, resmi unvanıyla birinci yurt dışı ziyaretini 2 Şubat’ta Suudi Arabistan’a yaptı. Suriye’nin yeni önderinin ikinci ziyaret olarak Türkiye’yi seçmesinin sembolik ve tarihi ehemmiyetine dikkat çekiliyor.

Türkiye, 2011’de başlayan Suriye iç savaşında muhalif kümelere en büyük takviyesi veren birkaç ülke ortasında görülüyor.

Esad idarenin devrilmesinin ardından Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve MIT Lideri İbrahim Kalın, Şam’a ziyaretler düzenlemiş ve geçiş periyodunda Türkiye’nin takviye vereceği alanlarda hangi adımların atılacağını ele almışlardı.

ANKARA’DAN UZMAN DESTEĞİ

Ankara’da yapılacak temaslarda öncelikli olarak yeni kurulacak siyasi sistemin ana ögelerinin ele alınması ve bu mevzuda Türkiye’nin verebileceği takviyenin görüşülmesi bekleniyor.

Suriye Arap Cumhuriyeti ismi altında varlığını sürdürecek olan ülkenin toprak bütünlüğü ve siyasi birliğinin korunması, üniter yapısının devam etmesi ele alınan başlıklar ortasında olacak.

Eş-Şera daha evvel yaptığı açıklamalarda, çalışmaların 4-5 sene kadar sürebileceğini, ülkedeki tüm farklı kümelerin iştirakiyle başlatılacak siyasi sürecin kapsayıcı bir anlayışla ilerletileceğini kaydetmişti.

Ankara da bu sürecin büsbütün Suriyeliler tarafından ilerletilip kararlaştırılması prensibine bağlı olduğunu kayda geçirmişti.

Anayasa yazımı, siyasi süreçle ilgili yasal düzenlemeler üzere bahislerde uzman dayanağı verebileceğini belirten Ankara, bu hususların dışında da Şam’a dayanağının devam edeceğini vurguluyor.

GÜVENLİK VE İŞ BİRLİĞİ: YENİ ORDUYA TSK DAYANAĞI TEKLİFİ

Siyasi sürece paralel gelişen öteki değerli bahis ise güvenlik işbirliği.

Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, Suriye tarafının talebi olması durumunda Türk Silahlı Kuvvetleri’nin ülkede yeni bir ordunun oluşturulması konusunda takviye sağlayabileceğini kaydetmişti.

Bu tarafta birinci adim Ocak ayı sonunda Türkiye’den Suriye’ye giden üst seviye askeri heyet tarafından atılmıştı. Bu bahsin eş-Şera’nin Erdoğan ile yapacağı temaslarda ele alınması bekleniyor.

Askeri işbirliğinin boyutu ve uygulanması, Suriye’de Fırat’ın doğusunda kıymetli bir bölgeyi denetimi altında tutan Suriye Demokratik Güçleri’nin geleceği açısından da büyük değer taşıyor. SDG, ABD’nin IŞİD ile uğraşında kullandığı en değerli lokal ortak olarak görülüyor.

Türkiye, SDG/YPG’yi “terör örgütü” olarak tanımlıyor ve silahlarını bırakması davetinde bulunuyor. Birebir çağrıyı Şam idaresi de yapıyor.

Erdoğan-Sara görüşmesinde SDG varlığı konusunun ve bölgedeki mümkün gelişmelerin ele alınması bekleniyor.

IŞİD İLE UĞRAŞTA HANGİ FORMÜLLER MASADA?

Eş-Şera’nin ziyareti, 20 Ocak’ta göreve gelen ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin Suriye’deki askerlerini çekme senaryolarının konuşulduğu bir sırada gerçekleşmesi açısından da değerli.

Washington bu mevzuda şimdi resmi bir karar almadı. Trump da bir soru üzerine hususun değerlendirildiğini, fakat Suriye’deki durumun çok da ABD’yi ilgilendirmediği bildirisini verdi.

Diplomatik kaynaklar, ABD’nin bölgeden çekilmesinin iki değerli şartı olduğunu vurguluyor: Birincisi terör örgütü IŞİD ile gayretin sekteye uğramaması, IŞİD mensupları ve ailelerinin kaldığı cezaevleri ve kamplarının denetim altında tutulması devam etmesi.

İkincisi ise ABD’nin çekilmesinin akabinde terör örgütü YPG’nin maksat alınmaması.

Türkiye’nin, IŞID ile gayretin bölgenin önde gelen Arap ülkelerin de iştirakiyle sürdürülmesi planının olduğu, Dışişleri Bakanı Fidan’ın son dönemde Ürdün, Irak ve Katarlı muhataplarıyla yaptığı temaslarda bu mevzuyu ele aldığı sav edildi.

Ankara’dan bu hususta bir açıklama şimdi yapılmadı.

YPG konusunda ise Ankara’nın sorunu “kan dökmeden” çözme niyetinde olduğu da yine Dışişleri Bakanı Fidan tarafından açıklandı.

Bu mevzuda Şam ile YPG ortasında süren görüşmelerin nasıl gelişeceği de Ankara’nın dikkatle beklediği bir süreç olarak görülüyor.

Ankara, eş-Şera ile yapılacak temaslarda YPG’nin silahlarını bırakıp ülkenin yeni güvenlik mimarisine iştiraki sürecindeki gelişmeleri ögrenme fırsatı bulacak.

EKONOMİ, TİCARET, GÜÇ VE ULAŞIMTIRMA BİRLİKLERİ

Türkiye’nin Suriye ile angajmanı bu hususların dışındaki teknik mevzuları da içeriyor.

Ekonomik işbirliğinin gelişmesi ve ticaretin artması için bilhassa Suriye’nin kalkınması açısından büyük kıymet taşıyor.

Suriye’de hayatın olağana dönmesi ve ekonomik çarkların faal işlemeye başlaması başta Türkiye’dekiler olmak üzere yurtdışındaki Suriyelilerin dönüşleri açısından kritik ehemmiyette.

Erdoğan ile eş-Şera’nın ekonomik ilgileri masaya yatırmaları ve izlenecek yol haritasını ele almaları bekleniyor.

Türkiye’nin kısa vadede vereceği dayanak alanları ortasında ulaştırma ve güç de geliyor. Ülkenin altyapısında gerekli iyileştirmelerin yapılması için Erdoğan’ın ulaştırma ve güç olmak üzere bakanlara talimat verdiği biliniyor.

Ankara’daki temaslarda bu hususlarda gelinen noktanın kıymetlendirilmesi ve bundan sonra izlenecek yolların ele alınması öngörülüyor.