CHP Bursa Milletvekili Kayıhan Pala, TBMM Genel Konseyi’nde konuştu. Genel sıhhat sigortası prim borcu olanların ilaca erişimlerinin önünde büyük bir mahzur olduğunu vurgulayan Pala, “Geri ödeme kapsamına alınması gereken sıhhatle ilgili gereksinimler var. Örneğin, az hastalıklar için kullanılması gereken ilaçlar, kanser hastalarının ihtiyaç duyduğu akıllı ilaçlar, HPV aşısı var” dedi.
TBMM Genel Heyeti’nde; Toplumsal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Teklif’in birinci kısmı üzerine görüşmeler sona erdi.
Teklifin hususları üzerine kelam alan Gelecek-Saadet Grubu Grup Başkanı Selçuk Özdağ, SGK borçlarının bir kısmının silinmesinin adaletsizlik yaratacağına dikkati çekerek şunları söyledi:
“Teklifle, 1 Ocak 2015 öncesinde genel sıhhat sigortası prim borcunu ödemeyenlerin tüm borçlarının faiziyle silineceği, böylelikle devletin 2 milyar Türk lirası değerindeki Sosyal Güvenlik Kurumu prim borcundan vazgeçeceği belirtilmektedir. Bundan evvel görüşülen memurlar yasası nedeniyle, onun içerisine konularak orada bu unsur geçirildi ve bu husustan ötürü da 2014 yılı içerisinde borcu olanlar bu borçlardan kurtulmuş oldular ancak 2014’ten bugüne kadar da borcu olanlar tekrar hastanelere giderek orada perişan oluyorlar. 2025 yılı prestijiyle 781 lira olan, hiç de az olmayan bir ölçü parayı işi gücü olmayan vatandaşlarımıza zorla ödetmek ne insani ne vicdani ne de toplumsal devlet anlayışına yakışan bir uygulamadır. Zati uygulamada faiz ve cezalarla da biriken bu borçların ödenemediğini görüyoruz.
“İHALESİZ İLAÇ ALIMINDA FİYAT KADAR KALİTENİN DE KIYMETLİ OLDUĞU UNUTULMAMALI”
Teklifin unsurlarından örnekler veren İYİ Parti Ankara Milletvekili Ahmet Eşref Fakıbaba, ihalesiz ilaç alımına ait açıklamalarda bulundu. Fakıbaba’nın açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:
“Teklifin 2’nci unsuru, özetle, Sıhhat Bakanlığı’nın muayene ve tedavi ettiği tüm hastaların bilgisini bir çatı altında toplamayı hedeflemektedir. Bu unsur Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle yapılmış lakin Anayasa Mahkemesi bunun kararnameyle değil kanunla yapılması gerektiğine karar vermiş ve bu nedenle yasalaşması için Komiteye sevk edilmiştir. Sıhhat bilgileri bireyin fizikî, ruhsal ve genetik özellikleri hakkında son derece ferdî bilgiler içermektedir. Bu bilgiler sırf bireyin tedavi sürecinde değil birebir vakitte iş müracaatlarında, sigorta poliçelerinde ve hatta toplumsal bağlarında dahi değerli tesirlere sahiptir. Bu husus, hasta tedavi ve bakımının güzelleştirilmesi, tetkiklerin tekrarından kaçınma ve vakitten kazanma, yasal bilgi ve doküman oluşturulmasında kolaylık sağlama açısından olumludur fakat hastanın bâtın bilgilerinin ihlali bireylerin hem maddi hem de manevi açıdan büyük ziyanlara uğramasına yol açabilir. Dahası, toplanan dataların ticari hedefle alınıp satılma riski de kelam mevzusudur fakat bu düzenlemede bu tehlikenin nasıl önleneceğine dair hiçbir somut tahlil bulunmamaktadır.
Teklifin 4’üncü hususu, özetle, ülkemizde bulunmayan kimi tıbbi eserlerin ve yenilikçi tedavilerin yurt dışından getirilerek hastaya ulaştırılmasını amaçlıyor fakat teklif SGK’yi yurt dışında ilaç alımlarında Kamu İhale Kanunu’nun temel unsurlarından muaf tutmayı amaçlamaktadır. Bu durum, yapılmak istenen süreçlerin belli bir nizam ve şeffaflık içinde yapılacağı konusunda soru işaretleri yaratmaktadır. İhalesiz ilaç alımında fiyat kadar kalitenin de değerli olduğu unutulmamalıdır.
Teklifin 5’inci hususu özetle, klâsik ve tamamlayıcı tıp uygulamalarının mesai dışında ve aile hekimliği ünitesinde yapılmasını sağlamak ve ikinci olarak da ikinci ve üçüncü basamak sıhhat kuruluşlarında fiyatlı olarak verilen şoför, atlet, işe giriş üzere sıhhat raporlarının daha düşük bedelle ASM’lerde vazife yapan tabipler tarafından verilmesini içermektedir. Bu prosedürle ikinci ve üçüncü basamak sıhhat kuruluşlarında yaşanan müracaat yoğunluğunun önüne geçilmesi ve gereksiz müracaatların yapılmaması amaçlanmaktadır lakin ASM’de çalışan tabip arkadaşlarımla görüştüm, motamot şöyle diyorlar: ‘Biz raporları eksper değerlendirmesi olarak kabul ediyoruz. Bunun da birinci basamakta değil, ikinci ve üçüncü basamakta verilmesini uygun görüyoruz. Biz para alacağız diye eksper kararı olan raporların sorumluluğunun verilmesini kabul etmiyoruz.’
“POLİTİKADA BİR DÜZGÜNLÜK HÂLİ OLMADIKÇA SIHHATTE BİR İYİLİK HALİ OLAMIYOR”
DEM Parti Diyarbakır Milletvekili Sevilay Çelenk, teklife ait şunları söyledi:
“Kanun teklifi, aslında baktığımız vakit birinci etapta toplumsal sigortaları, toplumsal güvenliği, genel sıhhat sistemini bir norma oturtmak, bir standarda oturtmak ve mevzuattan kaynaklanan uyumsuzlukları gidermek, evvelden yapılmış ve AYM tarafından iptal edilmiş düzenlemeleri anayasal hak ihlali olmaksızın yine düzenlemek üzere münasebetlerde temellendiriliyor ve bu manada da aslında baktığınızda bu münasebetler sahiden de değerli. Ancak tekrar ivedilikle bir yasama faaliyetinin sonucunda karşımıza geliyor; üstten aşağıya, müzakereci olmayan bir yasama faaliyeti ve bu münasebetlerin, bu kendini temellendirdiği münasebetlerin hiçbirine de aslında karşılık üretemiyor.
Sağlık siyaseti ve sıhhat anlayışı bütünlüklü bir siyaset olmadığı için itimat duyamıyoruz zira sıhhat aslında sadece fizikî bir olgu değil. Sıhhat bireyin ruhsal, toplumsal, kültürel bütün istikametlerini kapsayan bir bütünlük hâli, bir bütünlük kapsamındaki bir güzellik hâli. Siyasette bir uygunluk hâli olmadıkça sıhhatte bir güzellik hâli olamıyor. Somut hususlara baktığımız vakit burada birçok sorun görüyoruz. Birden teğe karşınıza bu aile sıhhat merkezlerine ‘GETAT uygulamaları’ ismi altında klasik yaklaşımların taşınması geliyor. Buna bir yakınlık hissedebiliriz, aslında her şey bilim değildir yani bizim kültürümüzde bu türlü kökleşmiş şifacılık gelenekleri vesaire de o kadar hakir gördüğümüz bahisler değil lakin bugünkü sıhhat sisteminde bu GETAT uygulamalarının nasıl aslında geçmişin o bilgece şifacılığının uzağında, büsbütün ticari bir şeye oturacağını görebiliyoruz. Aile sıhhat merkezinde saat beşten sonra bu uygulamalar başladığında bugüne kadar olan sıkıntıların katmerleneceğini biliyoruz. Bu birinci sıhhat hizmetleri, birinci basamak sıhhat hizmetleri alanında Türkiye’de yüzde 40 oranında bir yığılma var ve burada fakat yüzde 15 oranında bir tabip istihdam edilmiş durumda. Çok ağır bir yük burada birinci basamak sıhhat kuruluşlarının üzerindeyken buradaki tabip sayısı çok az, çok yetersiz, çok dar şartlarda, çok az maaşlarla çalışıyorlar ve aile doktorları, işte, görüyorsunuz ki ülkeyi terk ediyorlar, işlerini terk ediyorlar, daha doğrusu genel olarak tabipler ülkeyi terk ediyorlar. Yalnızca 2023’te 3 bin doktor Türkiye’yi terk etti. Benim seçim bölgem Diyarbakır’da her hafta 5 tabip yurt dışında çalışmak üzere, gitmek için alınması gereken uygun hâl evrakı alıyor, daima olarak yeterli hâl evrakı müracaatları yapılıyor, bir düzeltme yapmak istiyorum, az evvel verdiğim sayı da daha çok onunla bağlıydı.”
“GERİ ÖDEME KAPSAMINA ALINMASI GEREKEN SIHHATLE İLGİLİ MUHTAÇLIKLAR VAR”
CHP Bursa Milletvekili Kayıhan Pala, teklifle sigorta sistemindeki mevcut sıkıntıların çözülmeyeceğine dikkati çekerek şunları söyledi:
“Kanun teklifinin genel münasebetinde çalışma ve toplumsal güvenlik mevzuatı bakımından ortaya çıkan gereksinimlerin karşılanması için bu türlü bir teklifin Meclise getirildiği söyleniyor lakin şunu en başta söylemek zorundayız ki: Bu kanun teklifiyle çalışma hayatı açısından işçilerin, işsizlerin, emeklilerin, konut bayanlarının, öğrencilerin gereksinimlerinin karşılanması kelam konusu değil. Bu nedenle, kanun, münasebetinde açıklanan emele ulaşabilmek açısından büyük bir sınırlılık içeriyor. Çalışma Bakanlığı İŞKUR’la bir iş gücü ahenk programı düzenliyor fakat burada sigortasız personel çalıştırıyor. Örneğin, bu kanun teklifi buna ait bir düzenlemeyi karşımıza getirebiliyor değil. Tekrar, genel sıhhat sigortası prim borcu olanların ilaca erişimlerinin önünde büyük bir mahzur var, bu kanun teklifi bu manisi ortadan kaldırmıyor. Geri ödeme kapsamına alınması gereken sıhhatle ilgili muhtaçlıklar var. Örneğin, ender hastalıklar için kullanılması gereken yetim ilaçlar, kanser hastalarının ihtiyaç duyduğu akıllı ilaçlar, HPV aşısı. Örnekler çoğaltılabilir. Bu kanun teklifi bu ihtiyaçların hiçbirisini karşılamıyor.
Öte yandan, çeteleşme dendiğinde sadece yenidoğan çetesi değil, Toplumsal Güvenlik Kurumu’nun ziyana uğratılmasına ait pek çok çetenin varlığını ortaya koyan Sosyal Güvenlik Kurumu müfettişleri tarafından önümüze konmuş birtakım teftiş belgeleri var. O belgelerdeki dertleri çözmeye dönük rastgele bir düzenlemenin de bu kanun teklifi içerisinde yer almadığını görüyoruz. İki örnek; örneğin, uygun olmayan bir tıbbi materyalin SUT kodlarına eşlenmesi nedeniyle on yıl içerisinde kamunun 15 milyar TL ziyana uğratıldığının hesaplandığı bir müfettişler raporu ya da bir ilaç kelam konusu olduğunda onun endikasyon dışı kullanımının kabul edilmesi nedeniyle yeniden rapora nazaran kurumun 819 milyon lira ziyana uğratılmış olması üzere.”
